el arte de la fuga
22.8.06
Οι άλλοι
Το 2000 και λίγο πριν τα τριακοστά τρίτα μου γενέθλια πήρα την απόφαση να περάσω για πρώτη φορά το κατώφλι του ψυχαναλυτή. Αν και οι αριθμοί τώρα μου φαίνονται αρκούντως σημαδιακοί, τότε ουδόλως με είχε απασχολήσει η αριθμολογία. Αυτά που με οδήγησαν στο ντιβάνι ήταν η ορατή απειλή πλήρους συναισθηματικής αποσταθεροποίησης και το καταιγιστικό πυρ που είχε εξαπολύσει εναντίον μου το υποσυνείδητο με τη μορφή ονείρων.
Η ανάλυσή μου κράτησε τέσσερα χρόνια, που υπήρξαν δύσκολα και αποκαλυπτικά και τα οποία πέρασα σε διαρκή μάχη με τις αντιστάσεις μου καθώς και με την αμηχανία και τη βουβαμάρα που μου προκαλούσε η εναρκτήρια φράση του αναλυτή: «Σας ακούω…» Αναγκάστηκα να σταματήσω την ανάλυση, χωρίς να θεωρήσω πως την ολοκλήρωσα, για λόγους κυρίως οικονομικούς· μετά το ένδοξο καλοκαίρι του 2004, στα πρόθυρα σχεδόν της χρεοκοπίας, υποχρεώθηκα να κάνω διάφορες θυσίες, και η ανάλυση ήταν η πρώτη από αυτές.
Όμως τα τέσσερα αυτά χρόνια, παράλληλα με την ανάλυσή μου, έτρεχε άλλη μία ιστορία, που με τον τρόπο της αποτελούσε ένα δεύτερο κέντρο γύρω από το οποίο περιστρέφονταν οι επισκέψεις μου στο ιατρείο του αναλυτή. Το σκηνικό αυτής της ιστορίας ήταν η αίθουσα αναμονής και η ιστορία ήταν η ιστορία των άλλων, εκείνων με τους οποίους μοιραζόμουν τον αναλυτή μου, αυτών που προηγούνταν και αυτών που έπονταν της δικής μου επίσκεψης.
Εν αρχή ήταν οι καρέκλες της εν λόγω αίθουσας αναμονής. Ήταν τρεις: δύο πολύ κοντά η μια στην άλλη, με ένα τραπεζάκι ανάμεσα· η τρίτη μόνη της απέναντι, πιο κοντά στο γραφείο και με την πλάτη της στραμμένη προς αυτό. Η εκλογή καρέκλας μού φαινόταν ιδιαιτέρως σημαίνουσα, και με κριτήριο αυτήν επεξεργάστηκα θεωρία ολόκληρη γύρω από το χαρακτήρα των αναλυόμενων.
Έπειτα ήταν αυτοί που προηγούνταν· μαζί τους με συνέδεε σχέση αγάπης-μίσους· κάποτε με χαλάρωνε απίστευτα ο μεταβατικός εκείνος χρόνος πριν να ξαπλώσω στο ντιβάνι και άλλοτε η αναμονή γινόταν δοκιμασία ανυπέρβλητη για την ανυπομονησία μου να βρεθώ σ’ αυτό. Τα δύο πρώτα χρόνια τη θέση αυτή πριν από μένα κατείχαν εναλλάξ δύο γυναίκες. Ενίοτε άκουγα περιμένοντας θραύσματα από την ανάλυση της καθεμιάς, όχι λέξεις ή φράσεις, αλλά τον τόνο της φωνής, κάποια γέλια. Η πρώτη, γύρω στα πενήντα πέντε, βαμμένη ξανθιά και πολύ κομψή, παραπονιόταν για τους πάντες και τα πάντα και καταφερόταν εναντίον γνωστών και αγνώστων, ποτέ δεν άκουσα κάτι συγκεκριμένο ή μόνο μια φορά – κατηγορούσε τότε τον πρωθυπουργό! Και όταν έβγαινε ήτανε πάντα χαμογελαστή και με χαιρετούσε εγκάρδια. Η δεύτερη ήταν λίγο νεότερη, χοντρούλα και ντυμένη μάλλον άχαρα, και ενώ συχνά την άκουγα, με κάποια ζήλια μάλιστα, να ξεκαρδίζεται στα γέλια την ώρα της ανάλυσης, έβγαινε βυθισμένη στην κατάθλιψη και μου απηύθυνε μέσα απ’ τα δόντια της ένα σχεδόν ακατάληπτο χαιρετισμό.
Τα δύο τελευταία χρόνια, πριν από μένα συναντούσε τον αναλυτή μου ένας νεαρός, χαριτωμένος και αθλητικός· έπαιζε μάλιστα ποδόσφαιρο, κι ένα διάστημα ερχόταν με το πόδι στο γύψο, συνέπεια κάποιου αθλητικού ατυχήματος. Με δύο λόγια, έσφυζε από υγεία και χαρά, κι εγώ αναρωτιόμουν τι να τον έφερνε άραγε ως εκεί. Εν γένει προσφερόταν για ερωτικές φαντασιώσεις και τα συχνά και κολακευτικά του σχόλια για τα μαλλιά, τα ρούχα ή τα παπούτσια μου μου προκαλούσανε ευχάριστη αμηχανία. Διόλου περίεργο λοιπόν που τότε φρόντιζα να φτάνω λίγο νωρίτερα στο εβδομαδιαίο ραντεβού μου με τον ψυχαναλυτή. Το τέλος της ανάλυσής μου σήμανε βέβαια και το τέλος εκείνου του πλατωνικού και συνάμα λακανικού ειδυλλίου.
Τέλος, ήταν αυτοί που έπονταν. Άλλοτε με ανακούφιζε κι άλλοτε μου προκαλούσε αφόρητη νευρικότητα το χτύπημα του κουδουνιού που προανήγγελλε και τη λήξη της δικής μου συνεδρίας. Δεν τους θυμάμαι πια με λεπτομέρειες, μου έχει μείνει μόνο η ανάμνηση μιας σύγκρισης λίγο πολύ ευνοϊκής για μένα και για όσα θεωρούσα την περίοδο εκείνη προβλήματά μου. Πιο καθαρά θυμάμαι ωστόσο δύο ατυχήματα. Σε κάποια έκτακτη συνεδρία, πρωινή, βγαίνοντας, έπεσα πάνω στον υδραυλικό, που με χαιρέτησε χαμογελώντας και με βλέμμα μάλλον διερευνητικό και με ρώτησε «Όλα καλά;» προκαλώντας μου μια στιγμιαία ψυχική κατάρρευση. Και άλλη μια φορά, έπειτα από πενήντα λεπτά οδυνηρών προβληματισμών γύρω από τα επαγγελματικά και τα οικονομικά προβλήματά μου, συνάντησα κάποια παλιά γνωστή, που πρόλαβε μέσα σε ελάχιστα λεπτά να μου διηγηθεί πως εγκατέλειψε τη λογοτεχνική μετάφραση για να στραφεί σε άλλη σχετική αλλά πιο σταθερή και πιο προσοδοφόρα εργασία. Έτοιμη ήμουνα να κάνω πάραυτα μεταβολή και να ζητήσω μια μικρή παράταση της συνεδρίας.
Ένα χρόνο αφότου διέκοψα την ανάλυσή μου ονειρεύτηκα πως ήμουν στο ιατρείο του αναλυτή, ξαπλωμένη στο ντιβάνι· διηγιόμουν κάτι μάλλον δύσκολο και οδυνηρό, η ώρα περνούσε –εγώ κοιτούσα ένα ρολόι πάνω στο γραφείο– και ο επόμενος ασθενής δεν εμφανιζόταν. Ο αναλυτής με ενθάρρυνε να συνεχίσω, η αγωνία μου αυξανόταν, τα δευτερόλεπτα περνούσαν ανελέητα και ο επόμενος αρνιόταν να χτυπήσει το κουδούνι. Στη συνέχεια, στο όνειρό μου, συνέβησαν πολλά και αποκαλυπτικά για μένα και την προσωπικότητά μου. Αυτά, ωστόσο, είναι εκτός της ανάλυσής μου.
ΥΓ. Το κειμενάκι αυτό, σε μια λίγο διαφορετική ισπανική εκδοχή του, θα δημοσιευτεί στο περιοδικό La mujer de mi vida στις αρχές Σεπτεμβρίου και στη σελίδα με τον τίτλο Te cuento mi análisis (Σου διηγούμαι την ανάλυσή μου). Εν τω μεταξύ εγώ είμαι εξαφανισμένη από το μπλογκ διότι τριγυρίζω στο Μπουένος Άιρες, ως τουρίστρια και πάλι, ξεναγώντας τον μικρό, αγαπημένο μου αδελφό. Αύριο πρωί πρωί φεύγουμε για το Μοντεβιδέο και στην επιστροφή ελπίζω να καταφέρω να γράψω κάτι περισσότερο.
Το 2000 και λίγο πριν τα τριακοστά τρίτα μου γενέθλια πήρα την απόφαση να περάσω για πρώτη φορά το κατώφλι του ψυχαναλυτή. Αν και οι αριθμοί τώρα μου φαίνονται αρκούντως σημαδιακοί, τότε ουδόλως με είχε απασχολήσει η αριθμολογία. Αυτά που με οδήγησαν στο ντιβάνι ήταν η ορατή απειλή πλήρους συναισθηματικής αποσταθεροποίησης και το καταιγιστικό πυρ που είχε εξαπολύσει εναντίον μου το υποσυνείδητο με τη μορφή ονείρων.
Η ανάλυσή μου κράτησε τέσσερα χρόνια, που υπήρξαν δύσκολα και αποκαλυπτικά και τα οποία πέρασα σε διαρκή μάχη με τις αντιστάσεις μου καθώς και με την αμηχανία και τη βουβαμάρα που μου προκαλούσε η εναρκτήρια φράση του αναλυτή: «Σας ακούω…» Αναγκάστηκα να σταματήσω την ανάλυση, χωρίς να θεωρήσω πως την ολοκλήρωσα, για λόγους κυρίως οικονομικούς· μετά το ένδοξο καλοκαίρι του 2004, στα πρόθυρα σχεδόν της χρεοκοπίας, υποχρεώθηκα να κάνω διάφορες θυσίες, και η ανάλυση ήταν η πρώτη από αυτές.
Όμως τα τέσσερα αυτά χρόνια, παράλληλα με την ανάλυσή μου, έτρεχε άλλη μία ιστορία, που με τον τρόπο της αποτελούσε ένα δεύτερο κέντρο γύρω από το οποίο περιστρέφονταν οι επισκέψεις μου στο ιατρείο του αναλυτή. Το σκηνικό αυτής της ιστορίας ήταν η αίθουσα αναμονής και η ιστορία ήταν η ιστορία των άλλων, εκείνων με τους οποίους μοιραζόμουν τον αναλυτή μου, αυτών που προηγούνταν και αυτών που έπονταν της δικής μου επίσκεψης.
Εν αρχή ήταν οι καρέκλες της εν λόγω αίθουσας αναμονής. Ήταν τρεις: δύο πολύ κοντά η μια στην άλλη, με ένα τραπεζάκι ανάμεσα· η τρίτη μόνη της απέναντι, πιο κοντά στο γραφείο και με την πλάτη της στραμμένη προς αυτό. Η εκλογή καρέκλας μού φαινόταν ιδιαιτέρως σημαίνουσα, και με κριτήριο αυτήν επεξεργάστηκα θεωρία ολόκληρη γύρω από το χαρακτήρα των αναλυόμενων.
Έπειτα ήταν αυτοί που προηγούνταν· μαζί τους με συνέδεε σχέση αγάπης-μίσους· κάποτε με χαλάρωνε απίστευτα ο μεταβατικός εκείνος χρόνος πριν να ξαπλώσω στο ντιβάνι και άλλοτε η αναμονή γινόταν δοκιμασία ανυπέρβλητη για την ανυπομονησία μου να βρεθώ σ’ αυτό. Τα δύο πρώτα χρόνια τη θέση αυτή πριν από μένα κατείχαν εναλλάξ δύο γυναίκες. Ενίοτε άκουγα περιμένοντας θραύσματα από την ανάλυση της καθεμιάς, όχι λέξεις ή φράσεις, αλλά τον τόνο της φωνής, κάποια γέλια. Η πρώτη, γύρω στα πενήντα πέντε, βαμμένη ξανθιά και πολύ κομψή, παραπονιόταν για τους πάντες και τα πάντα και καταφερόταν εναντίον γνωστών και αγνώστων, ποτέ δεν άκουσα κάτι συγκεκριμένο ή μόνο μια φορά – κατηγορούσε τότε τον πρωθυπουργό! Και όταν έβγαινε ήτανε πάντα χαμογελαστή και με χαιρετούσε εγκάρδια. Η δεύτερη ήταν λίγο νεότερη, χοντρούλα και ντυμένη μάλλον άχαρα, και ενώ συχνά την άκουγα, με κάποια ζήλια μάλιστα, να ξεκαρδίζεται στα γέλια την ώρα της ανάλυσης, έβγαινε βυθισμένη στην κατάθλιψη και μου απηύθυνε μέσα απ’ τα δόντια της ένα σχεδόν ακατάληπτο χαιρετισμό.
Τα δύο τελευταία χρόνια, πριν από μένα συναντούσε τον αναλυτή μου ένας νεαρός, χαριτωμένος και αθλητικός· έπαιζε μάλιστα ποδόσφαιρο, κι ένα διάστημα ερχόταν με το πόδι στο γύψο, συνέπεια κάποιου αθλητικού ατυχήματος. Με δύο λόγια, έσφυζε από υγεία και χαρά, κι εγώ αναρωτιόμουν τι να τον έφερνε άραγε ως εκεί. Εν γένει προσφερόταν για ερωτικές φαντασιώσεις και τα συχνά και κολακευτικά του σχόλια για τα μαλλιά, τα ρούχα ή τα παπούτσια μου μου προκαλούσανε ευχάριστη αμηχανία. Διόλου περίεργο λοιπόν που τότε φρόντιζα να φτάνω λίγο νωρίτερα στο εβδομαδιαίο ραντεβού μου με τον ψυχαναλυτή. Το τέλος της ανάλυσής μου σήμανε βέβαια και το τέλος εκείνου του πλατωνικού και συνάμα λακανικού ειδυλλίου.
Τέλος, ήταν αυτοί που έπονταν. Άλλοτε με ανακούφιζε κι άλλοτε μου προκαλούσε αφόρητη νευρικότητα το χτύπημα του κουδουνιού που προανήγγελλε και τη λήξη της δικής μου συνεδρίας. Δεν τους θυμάμαι πια με λεπτομέρειες, μου έχει μείνει μόνο η ανάμνηση μιας σύγκρισης λίγο πολύ ευνοϊκής για μένα και για όσα θεωρούσα την περίοδο εκείνη προβλήματά μου. Πιο καθαρά θυμάμαι ωστόσο δύο ατυχήματα. Σε κάποια έκτακτη συνεδρία, πρωινή, βγαίνοντας, έπεσα πάνω στον υδραυλικό, που με χαιρέτησε χαμογελώντας και με βλέμμα μάλλον διερευνητικό και με ρώτησε «Όλα καλά;» προκαλώντας μου μια στιγμιαία ψυχική κατάρρευση. Και άλλη μια φορά, έπειτα από πενήντα λεπτά οδυνηρών προβληματισμών γύρω από τα επαγγελματικά και τα οικονομικά προβλήματά μου, συνάντησα κάποια παλιά γνωστή, που πρόλαβε μέσα σε ελάχιστα λεπτά να μου διηγηθεί πως εγκατέλειψε τη λογοτεχνική μετάφραση για να στραφεί σε άλλη σχετική αλλά πιο σταθερή και πιο προσοδοφόρα εργασία. Έτοιμη ήμουνα να κάνω πάραυτα μεταβολή και να ζητήσω μια μικρή παράταση της συνεδρίας.
Ένα χρόνο αφότου διέκοψα την ανάλυσή μου ονειρεύτηκα πως ήμουν στο ιατρείο του αναλυτή, ξαπλωμένη στο ντιβάνι· διηγιόμουν κάτι μάλλον δύσκολο και οδυνηρό, η ώρα περνούσε –εγώ κοιτούσα ένα ρολόι πάνω στο γραφείο– και ο επόμενος ασθενής δεν εμφανιζόταν. Ο αναλυτής με ενθάρρυνε να συνεχίσω, η αγωνία μου αυξανόταν, τα δευτερόλεπτα περνούσαν ανελέητα και ο επόμενος αρνιόταν να χτυπήσει το κουδούνι. Στη συνέχεια, στο όνειρό μου, συνέβησαν πολλά και αποκαλυπτικά για μένα και την προσωπικότητά μου. Αυτά, ωστόσο, είναι εκτός της ανάλυσής μου.
ΥΓ. Το κειμενάκι αυτό, σε μια λίγο διαφορετική ισπανική εκδοχή του, θα δημοσιευτεί στο περιοδικό La mujer de mi vida στις αρχές Σεπτεμβρίου και στη σελίδα με τον τίτλο Te cuento mi análisis (Σου διηγούμαι την ανάλυσή μου). Εν τω μεταξύ εγώ είμαι εξαφανισμένη από το μπλογκ διότι τριγυρίζω στο Μπουένος Άιρες, ως τουρίστρια και πάλι, ξεναγώντας τον μικρό, αγαπημένο μου αδελφό. Αύριο πρωί πρωί φεύγουμε για το Μοντεβιδέο και στην επιστροφή ελπίζω να καταφέρω να γράψω κάτι περισσότερο.
posted by Rayuela at 2:00 π.μ.
26 Comments:
Και ερχόμουν να λινκάρω την είδηση για το τεταρτο Campeonato για τον Tango που γίνεται στην πόλη σας αυτές τις μέρες...
Στα ποστ για το "Μαύρο Σκυλί" της κατάθλιψης, ανέφερα εν παρόδω ότι θεωρούσα την ψυχανάλυση μεγάλη ήττα και μου την έδιναν αυτοί που πήγαιναν στον ψυχαναλυτή " γιατί δεν μπορούν να ξεπεράσουν μια γκόμενα ή ένα γκόμενο".
Βέβαια, ομολογώ ότι τα κριτήρια με τα οποία επέλεξα τον νυν ψυχαναλυτή ήταν εντελώς κουλά. Πρώτον, δεν έχει ντιβάνι γιατί δεν υπήρχε περίπτωση να ξαπλώσω εγώ σε ντιβάνι, καλύτερα να πέθαινα.
Δεύτερον, δεν υπάρχει αίθουσα αναμονής. Η διαρρύθμιση του γραφείου του είναι τέτοια που δεν επιτρέπει συναντήσεις πελατών για λόγους εχεμύθειας.Αυτό για μένα είναι πολύ σημαντικό. Όχι, δεν υπάρχει περίπτωση να με αναγνωρίσει κανείς, δεν είμαι δημόσιο πρόσωπο αλλά κάτι φορές αισθάνομαι ότι βγαίνω από το γραφείο του έχοντας μια περίεργη έκφραση στο πρόσωπό μου. Δεν μπορώ να ξεπεράσω την οδύνη που μου προκαλεί το γεγονός ότι βρίσκομαι εκεί.Αυτό, δεν θέλω να το μοιραστώ με κάποιον άγνωστο.
Θα ήμουν πολύ χαρούμενος δε αν η συνεδρία γινόταν και με σβυστά φώτα. :-)
Δηλαδή τώρα που το σκέφτομαι μου προκαλεί φρίκη η ιδέα να περιμένω στο σαλόνι μαζί με άλλους ή να βγαίνω από το γραφείο και να με ρωτάει ο υδραυλικός " όλα καλά" ή το χειρότερο όλων να βγαίνω από το γραφείο, να συναντώ γνωστό και να συζητάμε πώς πάνε οι ψυχαναλύσεις μας.
Ίσως γιαυτό είμαι avid blogger.
Και ποιά είναι αυτή η παρεμφερής καίτοι συφερνότερη δουλειά που χτύπησε η τύπισσα;;
Αγαπημένε μου μαθητή, η δουλειά προφανώς και δεν θα ταίριαζε σε εσάς, οπότε τζάμπα θα είναι η πληροφορία... Αν θυμάμαι καλά η εν λόγω γνωστή τότε δούλευε στον εκδοτικό οργανισμό του "Αθήνα 2004". Τώρα πια έχω χάσει τα ίχνη της...
Αγαπητέ Αθήναιε, πολλά έχω να σας πω... Πρώτον, αν δεν έχετε ξαπλώσει σε ντιβάνι δεν ξέρετε τι χάνετε, πρόκειται για συναρπαστική εμπειρία. Αν πάλι έχετε και δεν σας άρεσε, τι να πω... De gustibus... Δεύτερον, κανείς δεν πάει στον ψυχαναλυτή γιατί δεν μπορεί να ξεπεράσει έναν γκόμενο ή μια γκόμενα, ποτέ... Ή μάλλον, για να είμαστε ακριβείς, αν κάποιος δεν μπορεί να ξεπεράσει έναν γκόμενο ή μια γκόμενα και αυτό τον οδηγεί στον ψυχαναλυτή, έχει πράγματι ένα πρόβλημα για το οποίο χρειάζεται τη βοήθεια ειδικού. Τρίτον, σκεφτείτε τη σκηνή με τον υδραυλικό, στην πραγματικότητα η κατάρρευση ήταν στιγμιαία, μετά έβαλα τα γέλια (από μέσα μου) και μου έφτιαξε τη μέρα. Επίσης, δεν συναντιόμασταν και καμιά δεκαριά στην αίθουσα αναμονής, απλώς ήταν ο χώρος όπου για δευτερόλεπτα σχεδόν έβλεπα τον προηγούμενο την ώρα που έβγαινε και με έβλεπε ο επόμενος την ώρα που έβγαινα. Πολλές φορές έχω βγει από την ανάλυση σχεδόν κλαίγοντας, αλλά ούτε κι αυτό με απασχολούσε πολύ να το μοιραστώ με αγνώστους. Όσο για τα σβηστά φώτα, μα το ντιβάνι είναι το καλύτερο, δεν τον βλέπεις, μιλάς μόνος σου, και πότε πότε ακούς αυτό το ωραίο ψυχαναλυτικό "χμ χμ".
Το ξέρω ότι δεν πας στον ψυχαναλυτή για να ξεπεράσεις ένα γκόμενο ή μια γκόμενα ή μάλλον δεν το ήξερα, το διαπίστωσα μόνος μου μια χαρά, από πρώτο χέρι...Μάλιστα σκέφτομαι ότι αν δεν είχα τέτοιες ιδέες στο κεφάλι μου, ίσως να μην τον χρειαζόμουν ποτέ.
Ο δικός μου είναι από αυτούς που πιστεύουν πως ψυχανάλυση δεν γίνεται στην Ελλάδα από κανέναν γιαυτόν και δεν έχει ντιβάνι.
Η αναφορά στα κλειστά φώτα ήταν μια αυτοσαρκαστική αποστροφή, είμαι ο τύπος του "όλα στο φως". Όμως έχω ξαναγράψει κάπου ότι όταν ήμουν πολύ μικρός στο Ισραήλ, ένα βράδυ είχα ξυπνήσει και βρήκα κάποιους από "τους μεγάλους" να συζητάνε στην αυλή με κλειστά τα φώτα. Είχε απόλυτο σκοτάδι και διηγούνταν ο καθένας τις εμπειρίες του από τα στρατόπεδα και κάποιοι μάλιστα από τους υπόλοιπους έκλαιγαν.
Αυτές τις συζητήσεις, στην οικογένειά μου δεν τις έκαναν ποτέ μπροστά μας, στην οποία επιτρέπονταν πολλά πράγματα εκτός από το να κλαίμε,καθότι είναι γνωστό τοις πάσι ότι "μόνον οι γυναικούλες κλαίνε" οπότε και η κλάψα η σχετική με τη γενοκτονία απαγορευόταν.
Ήμουν πολύ μικρός, παρ'ολα αυτά θυμάμαι τί έλεγαν αλλά θυμάμαι περισσότερο το ότι στεναχωρήθηκα αφάνταστα γιατί όλα αυτά τα έλεγαν στο σκοτάδι.Το σκοτάδι όριζε το μέτρο του πόνου τους.
Oρίστε - έλειπα για διακοπές και βρήκε ευκαιρία ο Aθήναιος να αλωνίζει ανενόχλητος! Aυτά παθαίνεις άμα είσαι απρόσεχτος... (τουλάχιστον πρόλαβα τον Aνώνυμο αυτή τη φορά!)
Aνάλυση δεν έχω κάνει ποτέ, ούτε πρόκειται, γιατί είμαι hopeless case (έχω και μιά πολύ καλή φίλη ψυχοθεραπεύτρια που μου κάνει συχνά τη φιλοφρόνηση ότι δε θα βελτιωθώ σε τίποτα, απλώς θα τρελλάνω το γιατρό).
Kαι τρώω τα νύχια μου όχι για το τι δουλειά βρήκε η γνωστή αλλά για το τι να είναι τα μη αποκαλυπτόμενα αποκαλυπτικά που συνέβησαν στο όνειρο.
Στα σοβαρά τώρα, Aθήναιε, ως νυκτόβιου* δεν μου πολυαρέσει η ιδέα για το σκοτάδι ως μέτρο πόνου: προτιμώ την ιδέα ότι το σκοτάδι βοηθά τη συγκέντρωση, την εστίαση σε κάτι, όποιο κι αν είναι αυτό το κάτι.
* Bλ. και το σκοτεινό πίνακα που με συνοδεύει, ο τίτλος του οποίου είναι Cantique du Soir.
Τα συγχαρητήριά μου κυρία, για το βλογ που διατηρείτε. Το επισκέφτηκα για πρώτη φορά και μου άρεσε.
Αθήναιε, εχω γράψει κι εγώ ότι οι διηγήσεις στις Ελληνικές αυλές υποκαθιστούσαν κάποτε την σημερινή ψυχανάλυση.
Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί πρέπει να βάλουμε κάποιο ψυχαναλυτή ως έμμισθο συνδιαχειριστή της ψυχής μας.
Η τέχνη και κυρίως οι αφηγηματικές τέχνες μιλάνε για όλα τα πάθη της ψυχής και συχνά είναι σε θέση να προσφέρουν καλύτερο βάλσαμο της ψυχής.
Μεγαλύτερο βάλσαμο μπορούν να σου προσφέρουν ορισμένοι "γέροντες" στις παρυφές όλων των θρησκειών, αρκεί να είσαι ανοιχτός όταν τους πλησιάζεις. Και το κάνουν και δωρεάν βρε αδερφέ...
Χαίρομαι πολύ που σας ανακάλυψα
Aγαπητέ nik-athenian. Έχετε εν μέρει δίκιο: πράγματι, οι συζητήσεις στις αυλές, όπως και οι γέροντες στις παρυφές των θρησκειών, ανακουφίζουν από τις ψυχικές εντάσεις. Κουτσομπολεύεις τις γειτόνισσες και διευθετείς τη σύγκρουση μαζί τους που δεν τολμάς να εκφράσεις αλλιώς. Προσεγγίζεις το Θείο και αφήνεις αυτή τη σχέση να διαχειριστεί τα προβλήματά σου (με τον πατέρα σου, ας πούμε, αν θέλουμε να αμπελοψυχαναλύσουμε). Αλλά μην ξεχνάτε ότι ο Φρόυντ δεν γεννήθηκε στην Κοκκινιά, ούτε επισκεπτόταν το Άγιον Όρος ως νεοφώτιστος ορθόδοξος. Η θεωρία του γεννήθηκε στη Βιέννη στα τέλη του 19ου αιώνα και διαμορφώθηκε στις μητροπόλεις της Δύσης στον 20ο αιώνα, στο Παρίσι, το Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη, το Βερολίνο. Όσοι έχουν ασχοληθεί με την ψυχανάλυση, οριζοντιωμένοι ή κάθετοι, στο ημίφως ή στους προβολείς, δηλώνουν με αυτόν τον τρόπο εμμέσως ή απευθείας και μια σχέση με τον ορθολογισμό της Δύσης και, κυρίως, για να χρησιμοποιήσω τον όρο σας, με τις αφηγήσεις της Δύσης. Ας είμαστε καχύποπτοι με την ψυχανάλυση. Αλλά να μην ξεχνάμε κιόλας ότι τα εργαλεία για τις επιφυλάξεις αυτές η ψυχανάλυση μας τα έχει παράσχει. Η ίδια η πρόταση περί "συνδιαχείρισης της ψυχής" είναι μια εξόχως ψυχαναλυτική πρόταση. Όσο για τις αφηγηματικές τέχνες και την επάρκειά τους, τι να σας πω; Μπορεί κανείς να διαβάσει τον Μούζιλ ως μια αφήγηση των παθών της ψυχής, χωρίς να ξέρει από Φρόυντ, αλλά μιας και ο Μούζιλ ήξερε (και ο Τόμας Μαν και ο Αντρέ Μπρετόν και ο Λουί Μπουνιουέλ και ο Γούντι Άλλεν, δηλαδή), προσωπικώς θεωρώ την ψυχανάλυση παρακαταθήκη μου, μαζί με το γερμανικό μυθιστόρημα, τον υπερρεαλισμό, τον κινηματογράφο κοκ.
Όσο για σας κύριε π, μην νομίζετε ότι με προλάβετε. Το σκοτάδι δεν βοηθά μόνον την εστίαση και την συγκέντρωση. Βοηθά και τους ντροπαλούς τύπους σαν και μένα που δεν θέλουμε να πολυφαινόμαστε.
Ραγιουέλα, εσάς σας παραφιλώ, αλλά δεν σας πετυχαίνω ποτέ.
nik-athenian, ήμουν έτοιμη να σας απαντήσω αλλά με πρόλαβε ο γνωστός Ανώνυμος και τα είπε σχεδόν όλα. Ωστόσο κάτι θα προσθέσω κι εγώ. Δεν νομίζω πως τίποτα απ' όσα αναφέρετε έχει κάποια σχέση με την ψυχανάλυση. Βέβαια οι άνθρωποι πάντα κάπως διαχειρίζονταν τα ψυχικά τους προβλήματα, γιατί αυτά υπήρχαν και προ του 19ου αιώνα, δεν περίμεναν τον Φρόυντ να τα ανακαλύψει. Οι ελληνικές αυλές, δυστυχώς φοβούμαι πως έχουν βρει το χειρότερο δυνατό υποκατάστατο, την ελληνική τηλεόραση. Η θρησκεία και η εξομολόγηση πέραν του ότι προϋποθέτουν την πίστη σε ένα θεό και στη δύναμή του να συγχωρεί, αφήνουν απέξω και όλα τα προβλήματά μας που δεν χρειάζονται κανενός είδους συγχώρεση. Η ψυχανάλυση δεν έχει οδηγίες χρήσεως, δεν σας λέει τι πρέπει να κάνετε, ούτε απλώς σας ανακουφίζει όπως ο ώμος ενός φίλου. Πέρα από παρακαταθήκη (ο ανώνυμος με κάλυψε όσον αφορά τα περί τέχνης, λογοτεχνίας κλπ.), πέρα από τρόπος ερμηνείας του κόσμου (διαβάζουμε αλλιώς τον Οιδίποδα γνωρίζοντας περί του οιδιποδείου συμπλέγματος π.χ.), είναι ένα "ενώπιος ενωπίω" με τον εαυτό μας, πολύτιμο, αποκαλυπτικό και απελευθερωτικό ενίοτε. (Εξ ου και προτιμώ το ντιβάνι, Αθήναιε, προτιμώ να μην τον βλέπω καθόλου τον αναλυτή.) Και εγώ ανήκω στους ανθρώπους που μιλούσαν πολύ στους φίλους τους για τα προβλήματα, τα παθήματα και τα πάθη τους, ωστόσο άλλο πράγμα ήταν η ανάλυση.
Π., τι εννοείτε λέγοντας hopeless case; Dum spiro, spero, που έλεγαν και οι λατίνοι. Το πολύ πολύ να σας χρειάζονταν λίγα παραπάνω χρόνια στο ντιβάνι. Όσο για τα αποκαλυπτικά του ονείρου, είναι απολύτως μη αποκαλύψιμα δημοσίως, ακατάλληλα για ανηλίκους και ενηλίκους και πολύ προσωπικά. Η αναφορά του ονείρου στο κείμενο γίνεται απλώς για να δείξει ότι εντέλει όλη αυτή η ιστορία των άλλων που ύφαινα επί τέσσερα χρόνια δεν ήταν καθόλου άσχετη και με αυτά που συνέβαιναν στην ίδια τη διαδικασία της ανάλυσης. Μετά το όνειρο, ζήτησα έκτακτη συνεδρία με τον ψυχαναλυτή, ο οποίος με άκουσε κάνοντας πλήθος "χμ χμ" και τρίβοντας τα χέρια του. Το δεύτερο είναι τρόπος του λέγειν, είναι μόνο μια έκφραση που χρησιμοποιούσα συχνά όταν πίστευα πως έλεγα κάτι ιδιαίτερα ενδιαφέρον για τον αναλυτή μου. Όλες εμείς οι hopeless cases πιστεύουμε ότι οι αναλυτές θα έτριβαν τα χέρια τους αν είχαν την ευκαιρία και την τύχη να μας ξαπλώσουν στο ντιβάνι τους. Θα μπορούσε να γράψω κι ένα κείμενο με τίτλο "ο ψυχαναλυτής τρίβει τα χέρια του ή η σχέση των χεριών με την ψυχανάλυση, αντιλαμβάνεστε τι εννοώ, φαντάζομαι.
Αθήναιε, το σκοτάδι μοιάζει πολύ με την ανάλυση κάποιες στιγμές, μόνο που εκεί ανάβει πότε πότε και κανένα φως. Illumination!
Ανώνυμε, παραφιλάτε με εσείς, και όλο και κάπου θα συναντηθούμε. Σας παραφιλώ κι εγώ.
Pascal, κι εγώ χάρηκα όταν σας ανακάλυψα. Παρακολουθώ τον Αργύρη παρτ άπειρον με τρομερό ενδιαφέρον. Αν και να σας πω την αλήθεια, αυτό που μου αρέσει πολύ στην ιστορία σας είναι ο τρόπος διαχείρισης του πένθους, μια και εδώ μιλάμε και για ψυχανάλυση.
Εχω συνδυασει το σκοταδι με ολονυχτιες συζητησεις στο μπαλκονι, με καφε η ποτο, συνηθως καλοκαιρι, παντα με τους ιδιους εξι ανθρωπους (ξεχωριστα, εννοειται), στην εξοχη, με το ραδιοφωνακι πολυ χαμηλα για να μην ξυπναει τη γειτονια, με τη μυρωδια των δεντρων, με τις αδιορατες κινησεις των ζωων που τολμουν να κυκλοφορουν οταν ολα ειναι σκοτεινα, με το να διαβαζω την ωρα κοιτωντας τα ιχνη των αεροπλανων (δυτικα προς ανατολικα και χαμηλα, πτηση εσωτερικου, 2 και κατι, πανω δεξια απο το μπαλκονι και πολυ ψηλα, γυρω στις τεσσερις, εκτος αν ειχε καθυστερηση, οποτε συνυπολογιζουμε τα αστερια).
Εχω κλαψει πολυ σ αυτες τις συζητησεις, εχω γελασει πολυ, εχω υπεραναλυσει τελειως ηλιθια πραγματα (τα μπλουζακια *γκουχ* μιας ξαδερφης, πχ), εχω υπεραναλυσει πραγματα για τα οποια εχω μεσανυχτα(πολιτικη - διπλωματια), εχω ομολογησει τα ανομολογητα χωρις να το καταλαβω και γενικα εχω πει την αποψη μου σε ανθρωπους που στο φως της μερας παθαινουν κατι σε κοινωνικη μεταλλαξη του τυπου "δεν ειναι συζητηση για σενα αυτη".
Αν χρειαστω ψυχαναλυση, θα ηθελα το ιδιο ντεκορ, παρακαλω.
nik-athenian: νομίζω πως, όπως εξηγεί και η Rayuela, η ψυχανάλυση δεν αποτελεί βάλσαμο - ίσα ίσα που όταν αρχίσει να φτάνει εκεί που πρέπει, από τα λίγα που ξέρω, τσούζει πολύ. Tο «βάλσαμο» μου ακούγεται πολύ επικίνδυνα κοντά στην ιδέα ανακουφίσεως ή παρηγοριάς που μπορεί να κατευνάζει ή να συγκαλύπτει προβλήματα χωρίς πραγματικά να τα αντιμετωπίζει, ενώ η ψυχανάλυση νομίζω πως έχει στόχο να τα φέρει στην επιφάνεια.
Aνώνυμε: νομίζω ότι σκέπτεσαι περισσότερο την ψυχανάλυση ως γενική θεωρία, ενώ το ποστ αφορά την πρακτική των ψυχαναλυτικών συνεδριών. Όσο για την αιδημοσύνη, μμ, σας είδαμε στο προηγούμενο ποστ!
Rayuela:
Πολύ μου άρεσε το αυλές/τηλεόραση (είχα σκεφτεί κάτι ανάλογο με έναυσμα ειδικά τα «πρωινάδικα» και τα «ριάλιτις»).
Hopeless case vs dum spiro, spero? Mα τι λέτε, εγώ το περηφανεύομαι που είμαι hopeless case!
«Tα αποκαλυπτικά του ονείρου, είναι απολύτως μη αποκαλύψιμα δημοσίως, ακατάλληλα για ανηλίκους και ενηλίκους»: μα φυσικά - γιαυτό τρώω τα νύχια μου...
Aλλά περισσότερο τρώγομαι τώρα με άλλο: τι ακριβώς εννοεί ο Aνώνυμος με αυτό το ΣAΣ ΠAPAΦIΛΩ; Eδώ θα σφαχτούμε για τα μάτια σας!
A, να και ένας συνειρμός: από την αρχή στο ψευδώνυμό σου εγώ έβλεπα το αγγλικό ακτινοβόλο Ray. Έχει σχέση το ισπανικό αντίστοιχό του με το Rayuela ή είναι σύμπτωση; (για το βιβλίο και το παιδικό παιχνίδι μη μου πείς, ξέρω).
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.
Mετά τις εξυπνάδες που έκανα σε προηγούμενο ποστ, σπεύδω να δηλώσω ότι η ανωτέρω κλωνοποίηση δεν είναι νέο ηλίθιο αστείο αλλά επιπλοκή του Blogger. Rayuela σβήσε το σε παρακαλώ γιατί προσπάθησα και δεν μου κάνει τη χάρη.
Αγαπητέ π, σκέφτομαι πράγματι την ψυχανάλυση ως γενική θεωρία, αλλά και οι ενστάσεις του nik-athenian τη γενική θεωρία αφορούσαν αν το καλοσκεφτείτε. Την πρακτική των συνεδριών δεν μπορώ να την σχολιάσω παρά μόνον παραθέτοντας τα δικά μου ανέκδοτα, τα οποία φοβούμαι δεν θα ήταν πιο ενδιαφέροντα από τα ανέκδοτα που θα είχα να σας πω από τη θητεία μου ως ολμιστή στον ελληνικό στρατό. Όσο για το hopeless case, αν μου επιτρέπετε, δεν με εκπλήσσει: το π είναι άπειρος αριθμός.
cp, έλεος! Μόνο ποτά και τον Αθήναιο μάγειρα δεν μας ζητήσατε για τις ψυχαναλυτικές σας συνεδρίες. Όπως είχε πει και ο αναλυτής μου κάποτε, όχι σε μένα, απλώς έφτασε στα αυτιά μου, "η ψυχανάλυση είναι για να σφίγγουν και λίγο οι κώλοι"... Όσο για τον περιβάλλοντα χώρο, μάλλον δεν θα σας απασχολεί ιδιαίτερα ή θα θυμάστε πράγματα εντελώς εμμονικά. Εγώ ας πούμε, βλέποντας επί τέσσερα χρόνια μια τεράστια βιβλιοθήκη πίσω από το γραφείο του ανάλυτή μου, τα μόνα που θυμάμαι από τα βιβλία του είναι: ο "Οδυσσέας" του Τζόυς, δεν ξέρω σε ποια γλώσσα, σε όλες τις ευρωπαϊκές γράφεται το ίδιο, το "La Douleur" της Μαργκερίτ Ντυράς στα γαλλικά και το "Όνομα του ρόδου" στα γερμανικά. Και να μη σας πω πόσες φορές πήγα αποφασισμένη να θυμηθώ και κάτι παραπάνω. Αυτά τα τρία μόνον, καθώς και ότι μία από τις απέναντι γειτόνισσες είχε ένα άσπρο κανίς και κάποια άλλη πέργκολα στο μπαλκόνι της και φιλιπινέζα οικιακή βοηθό.
Π., πράγματι ο ανώνυμος απαντούσε στον nik-athenian. Κι εγώ τα πρωινάδικα και τις απογευματινές κουτσομπολίστικες εκπομπές και τα ριάλιτυ σκεφτόμουν όταν είπα περί αυλών και τηλεόρασης, ακριβώς. Με βάλατε να ψάχνω την ετυμολογία του Rayuela, δεν βρήκα τίποτα, υποθέτω πάντως πως είναι από το rayar που σημαίνει "χαράσσω γραμμές", εμένα στο κουτσό μου αρέσει που λέγεται και το παιχνίδι της γης και του ουρανού, όπου το πρώτο τετράγωνο είναι η γη και το τελευταίο ο ουρανός. Ο ανώνυμος και ο Αθήναιος κάνουν μερικές φορές, σκόπιμα ή όχι, κάτι ορθογραφικά λάθη που είναι και λίγο παιχνίδια ή μπορούν και να εκληφθούν ως τέτοια. Και φυσικά το είχα καταλάβει πως σας αρέσει να είστε hopeless case και πως το καμαρώνετε.
Ανώνυμε, γιατί να μην είναι ενδιαφέροντα και τα ανέκδοτά σας από το στρατό ή από την ψυχανάλυση; Το θέμα όπως λέγαμε και προσφάτως είναι το πώς θα αφηγηθεί κανείς μια ιστορία, τα κόλπα της αφήγησης.
Αυτο πιανει, αυτο θελω...
Νομιζω πως απαντουσα στο θεμα για το σκοταδι και οχι για την ψυχαναλυση, αλλα τωρα κανει ζεστη και δε θυμαμαι σε τι απαντουσα :(
Rayuela: α, ωραία, είχα φοβηθεί πως έτσι που σου το κατάντησα το ποστ έφυγες για να ανοίξεις άλλο blog.
rayar? χμ, η έννοια δε μου φαίνεται άσχετη με το raya που σκεπτόμουν.
Aνώνυμε: ολμιστής; κι εγώ, αγαπητέ συνάδελφε - 4.2 για την ακρίβεια.
H παρατήρηση για το π μεγαλοφυής!
Π, θέλετε να αλώσουμε αυτό το έξοχο μπλογκ της διανόησης με αναμνήσεις από τη θητεία μας; Εκεί που πολιορκούσαμε την R. να αναφωνήσουμε "Γεια σου ρε ΑΣΜ", να αφήσουμε την κυρία σύξυλη και να επιδοθούμε σε αντροκουβέντες; Καμία αντίρρηση. Κατατάχθηκα το Νοέμβριο του 1990 και υπηρέτησα στη Χίο και το Πολύκαστρο.
Anonymous: Mε μεγάλη είναι αλήθεια αυτοσυγκράτηση λέω όχι, προς θεού - θα μας βγάλει στην αναφορά η κυρία!
(Aλλά για να είμαι και εντάξει: 1984, Σάμος.)
Και όμως Ραγιουέλα, όταν κάποιος δεν μπορεί να ξεπεράσει έναν γκόμενο ή μία γκόμενα, και δεν μπορεί και δεν μπορεί, και περνάει ο καιρός, περνάει και τίποτα, δε θα πει άραγε πως είχε -κι ας μην τό 'ξερε-, πριν τον αφήσουν καν ο γκόμενος ή η γκόμενα αυτή, την ανάγκη να πάει σε κάποιον ψυχαναλυτή;
cp, ελπίζω να μην πήρατε στα σοβαρά αυτά που σας είπα, δεν σας μάλωνα, πλάκα έκανα, αν και στ' αλήθεια δεν θα τα χρειαστείτε όλα αυτά τα ωραία πράγματι στην ανάλυση.
Π., χαίρομαι που δεν ενδίδετε σε στρατιωτικές ανεκδοτολογίες...
Έλληνα ανθέλληνα, αυτό ακριβώς απάντησα κι εγώ στον Αθήναιο. Ότι αν κάποιος φτάσει να χρειαστεί ψυχανάλυση γιατί τον παράτησε κάποιος/α γκόμενος/α, αυτό σημαίνει ότι έτσι κι αλλιώς χρειαζόταν τέτοιού τύπου βοήθεια...
Πως δεν τα πηρα σοβαρα!:Ρ
Τωρα που μιλαμε σας κραταω μουτρα!
:Ρ
Μεχρι στιγμης η μεθοδος μου εχει δουλεψει καλα - για μενα, παντα. Λογικα δεν εχω "ιατρικο" προβλημα, αλλιως φανταζομαι οτι θα κατεφευγα στην αναλυση και οχι σ'οσα ειπα παραπανω.
Τώρα μας τσακίσατε, τουλάχιστον όσους από εμάς εδώ έχουμε καταφύγει στην ανάλυση... "Ιατρικό" πρόβλημα, ε; Έστω με εισαγωγικά! Θαύμα!
Πως πρεπει να το χαρακτηρισω για να μη μου κρατατε εσεις μουτρα τωρα?
Δεν ξερω τι κανει τους ανθρωπους να ζητουν επαγγελματικη γνωμη, γιατι απλα δε χρειαστηκε να το ξερω. Μονο τρεις τεσσερις "φαρμακευτικες" περιπτωσεις εχω συναντησει. Δεν ξερω απο κοντα καποιον που παει σε ψυχαναλυτη αλλα δεν παιρνει αγωγη ταυτοχρονα. Πως το λεμε αυτο, αν οχι ιατρικο? Απ ο,τι ξερω τα ψυχολογικα τα δικα μου ειναι απλα τσατιλες και περηφανιες (μα ειμαι πολυ μουλαρι ωρες ωρες), οχι κατι που χρηζει φαρμακευτικης αγωγης. Αν ειχα αντιμετωπισει σοβαρα προβληματα στη ζωη μου, δε θα ημουνα τοσο ψυχραιμη, αλλα δεν ετυχε. Κι ετσι λεω απλα τι με συνεφερνει εμενα - συνηθως.
Δημοσίευση σχολίου
<< Home