el arte de la fuga

Κόρδοβα, ποίηση και πειραματισμός

Το θέμα του συνεδρίου λοιπόν ήταν «Ποίηση και πειραματισμός», γινόταν στη φιλοσοφική σχολή της Κόρδοβας, εμείς φτάσαμε με αεροπλάνο την Παρασκευή το πρωί και πήγαμε τρέχοντας στο πανεπιστήμιο για να δούμε το ματς. Σε γιγαντοοθόνη στην αίθουσα του μεταπτυχιακού. Μεγάλη πίκρα όμως, και μεγάλη αδικία, γιατί οι Αργεντίνοι παίξανε πολύ καλύτερα και ήταν τεράστια γκαντεμιά ο τραυματισμός του αγαπημένου μου Pato Αμποναντσιέρι.
Αφού πενθήσαμε λοιπόν όσο χρειαζόταν, επανήλθαμε στα ποιητικά και τα πειραματικά. Αλλά ας ξεκινήσουμε από τα τουριστικά:
Η Κόρδοβα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Αργεντινής ή η δεύτερη σημαντικότερη, αυτό λένε οι Κορδοβέζοι, γιατί την ίδια πρόταση αλλά με άλλο υποκείμενο λένε οι Ροσαρίνοι, δηλαδή οι κάτοικοι του Ροσάριο. Είναι παλιά πόλη και καλά διατηρημένη, εδώ έδρασαν οι Ιησουίτες και ακόμα τα μοναστήρια και οι παπάδες είναι ιδιοκτήτες ενός μεγάλου μέρους της πόλης.
Μας φιλοξένησαν ένα ζευγάρι φίλοι του Αρτούρο, που είναι και οι δύο στο πανεπιστήμιο, ο ένας καθηγητής και η άλλη κάνει το διδακτορικό της και ανήκει στην ερευνητική ομάδα. Είναι και οι δύο μικρότεροι από μένα αλλά έχουν τρία κοριτσάκια 11, 8 και 5 χρονών. Γενικά, οι άνθρωποι που γνωρίζω εδώ είναι παντρεμένοι, και μάλιστα παντρεμένοι από πολύ νέοι. Και όσο κι αν φαίνονται εν γένει ευτυχισμένοι (αυτό μάλλον επειδή είναι πολύ εκδηλωτικοί και σωματικά και λεκτικά), υποθέτω ότι βρίσκομαι στο βασίλειο της μοιχείας, δεν μπορεί να γίνεται αλλιώς. Ο Σίλβιο και η Σεσίλια λοιπόν, που μας φιλοξένησαν σε ένα πάρα πολύ όμορφο σπίτι, μια μεγάλη μονοκατοικία πολύ χρωματιστή, είναι και οι δύο παιδιά ψυχαναλυτών (για την ακρίβεια και οι δύο γονείς του ενός και η μαμά της άλλης), έτσι οι τρεις μικρές αντί να παίζουν το γιατρό με τους φίλους και τις φιλενάδες τους, παίζουν τον ψυχαναλυτή και λένε ξάπλωσε και πες μου τα προβλήματά σου! Η δε Σεσίλια μας έλεγε ότι ανακαίνισε το σπίτι με το σκεπτικό όταν οι κόρες της αρχίσουν να πηδιούνται να μπορεί να έχει η καθεμία το δωμάτιό της...
Για μένα είναι πολύ ευχάριστη έκπληξη το ότι ο κόσμος που ασχολείται εδώ με τα λογοτεχνικά, τα πολιτιστικά ή τα καλλιτεχνικά αποτελείται από κανονικούς ανθρώπους, όχι ψώνια όπως πολύ συχνά συμβαίνει στην Ελλάδα. Δεν νομίζουν ότι είναι οι σπουδαιότεροι άνθρωποι του κόσμου, είναι μάλλον σεμνοί. Επίσης αυτοί που γράφουν ξέρουν, κι αυτοί που ξέρουν γράφουν, δηλαδή, οι λογοτέχνες και οι ποιητές ξέρουν και θεωρητικά πράγματα, γράφουν δοκίμια, δεν «εκφράζονται» όπως συνηθίζεται πολύ στην Ελλάδα (θυμάμαι κάποτε μια κουβέντα σε κάποιο μπαρ με νεαρό λογοτέχνη και ζωγράφο, τέλος πάντων δηλαδή, που μας έλεγε ότι δεν διαβάζει για να μην επηρεάζεται, και σιγά δηλαδή, ο Νίτσε διάβαζε;). Τέτοια όπως τα της παρενθέσεως, δεν τα βρίσκεις στην Αργεντινή ή είναι πολύ σπάνια. Και οι θεωρητικοί, οι πανεπιστημιακοί γράφουν ποίηση ή πεζογραφία, αλλά χωρίς έπαρση, χωρίς ναρκισσισμό. Ας πούμε, στην αρχή ο Αρτούρο μου πρότεινε να μείνω σε μια μαθήτριά του, καμιά πενηνταριά χρονών, και τώρα σκεφτείτε εσείς τι θα περιμένατε να συναντήσετε στην Ελλάδα αν σας έλεγαν ότι μια κυρία πενήντα χρονών κάνει ιδιαίτερα μαθήματα με έναν ποιητή και γράφει ποιήματα…. Ουδεμία σχέση λοιπόν, μια συμπαθέστατη γυναίκα, καθόλου ψώνιο. Γενικά εδώ οι άνθρωποι θέλουν να μαθαίνουν, υπάρχουν άπειρα σεμινάρια, πολλοί παραδίδουν μαθήματα, υπάρχει μια ενεργητική στάση απέναντι στη δημιουργία, όχι όμως ψωνίστικη. Πολλοί είναι αυτοί που παρακολουθούν σεμινάρια δημιουργικής γραφής, ποίησης, θεάτρου. Κι αυτό μου φαίνεται σημαντικό, πως δηλαδη οι άνθρωποι θέλουν να μάθουν κάτι, δεν νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα εκ γενετής.
Το συνέδριο λοιπόν στην Κόρδοβα ήταν πολύ ενδιαφέρον, οι περισσότεροι εισηγητές που παρακολούθησα ήταν σχετικά νέοι ερευνητές. Και οι κορυφαίες του στιγμές για μένα ήταν τρεις:

Πρώτη: μετά από ένα στρογγυλό τραπέζι που ήταν αφιερωμένο στον φίλο μου τον Αρτούρο και ήταν αρκετά ενδιαφέρον, ακολούθησε μια συνομιλία μεταξύ Αρτούρο και Σίλβιο Ματτόνι σχετικά με κάποια πειραματικά ποιήματα που είχε γράψει ο Αρτούρο στην αρχή της ποιητικής του καριέρας: Γραπτό με νυκτογράφο και Στιγμή Συμμετρίας. Θα ήθελα πολύ να μπορούσα να σας βάλω στο μπλογκ το δεύτερο, που είναι ένα ποίημα-έναστρος ουρανός, άσπρα γράμματα πάνω σε άσπρο φόντο, σαν αστερισμοί και το στερέωμα να χωρίζεται από έναν άξονα, τον άξονα του χρόνου. Και στο τέλος της συζήτησης ο Αρτούρο διάβασε ένα εξαιρετικό κείμενο, το οποίο περιμένω να μου στείλει με μέιλ γιατί θέλω πολύ να το ξαναδιαβάσω.

Δεύτερη: Ο χιλιανός ποιητής Μαρτίν Γκούμπινς παρουσίασε το βιβλίο του Άλμπουμ, ένα ποιητικό ταξιδιωτικό ημερολόγιο στην Ευρώπη, το οποίο συνόδευσε με ένα πολύ αστείο βίντεο σχετικά με το πώς φτιάχτηκε το βιβλίο και διάβασε κάποια ποιήματα. Πειραματική ποίηση, οπτική, κάθε ποίημα ήταν και μια εικόνα σχετική με την πόλη για την οποία μιλούσε. Εξαιρετική η Αγία Οικογένεια της Βαρκελώνης, τα ποδήλατα όντα του Άμστερνταμ, οι σκάλες της Βρετανικής Βιβλιοθήκης, οι θόλοι της Φλωρεντίας. Και η ανάγνωση ήταν συγκλονιστική. Ο τύπος έφερνε την πραγματικότητα των ήχων και των εικόνων μέσα στο ποίημα. Και όλο αυτό ταίριαζε τόσο πολύ με όλα όσα σκεφτόμουν την προηγούμενη εβδομάδα περί απεικόνισης της πραγματικότητας μέσα από τη λογοτεχνία. Δεν μπορώ να σκανάρω τα ποίηματα από το βιβλίο του Μαρτίν, που εννοείται πως αγόρασα, αλλά μπορώ να σας παραπέμψω σε ένα αγγλικό του ποίημα περί χρόνου, που ανακάλυψα εν συνεχεία στο ίντερνετ. Λέγεται Μέσα στο φούρνο μικροκυμάτων και θα το βρείτε εδώ: http://www.pores.bbk.ac.uk/3/Movie2.html.

Τρίτη: Η διάλεξη της Andrea Giunta για τα σκίτσα και τα ημερολόγια του León Ferrari. Δεν θα σας πω πολλές λεπτομέρειες, απλώς θα σας βάλω μια-δυο φωτογραφίες από έργα του Φερράρι. Η μία ανήκει σε μια σειρά από αισθησιακές φωτογραφίες, πάνω στις οποίες είναι τυπωμένα σε γραφή μπράιγ ποιήματα του Μπόρχες, για να αγγίζει ο τυφλός Μπόρχες τα γυναικεία σώματα. Το δεύτερο είναι από μια σειρά με τον τίτλο «Φόρος τιμής στο προφυλακτικό».

Οι δύο φωτογραφίες είναι από το σάιτ του Λεόν Φερράρι, http://www.leonferrari.com.ar/.

Κατά τα άλλα στην Κόρδοβα γνώρισα πολλούς ενδιαφέροντες και εξαιρετικά συμπαθητικούς ανθρώπους, έκανα μια βόλτα στα βουνά και πήγα στην Άλτα Γράσια, όπου επισκεφθήκαμε το σπίτι του Τσε Γκεβάρα. Θα σας βάλω φωτογραφίες, εκεί για κάποιο λόγο αισθανόμουν πιο άνετα ως τουρίστας, κι έβγαλα κάμποσες. Από το κουνημένο ποδήλατο του Τσε μέχρι τον Σίλβιο και τον Γκουστάβο να ταΐζουν τα περιστέρια σε μια σκηνή απείρου κωμικότητας. (Ο Γκουστάβο Λόπες είναι ζωγράφος και έχει έναν εκδοτικό οίκο, μαζί με άλλους υποθέτω, στην Μπαΐα Μπλάνκα, βγάζουν ένα πολύ όμορφο περιοδικό και μικρά βιβλιαράκια-αντικείμενα, και όποιος διαβάζει ισπανικά μπορεί να τους βρει στο www.revistavox.org.ar, το έβαλα και στα links μου.)
Το μόνο κακό του συνεδρίου είναι ότι μας πήγαιναν για φαγητό σε ένα εστιατόριο της συμφοράς, κι έτσι έφαγα ψιλοχάλια, αν εξαιρέσω το κυριακάτικο τραπέζι που μας έκαναν οι ψυχαναλυτές γονείς του Σίλβιο, όπου ο μπαμπάς του είχε φτιάξει σπιτικά ζυμαρικά, με τα χεράκια του, χωρίς μηχάνημα καν, νοστιμότατα, και δοκίμασα μερικά εξαιρετικά αργεντίνικα κρασιά. Ήδη πρέπει να αρχίσω να αναζητώ κάποια από αυτά στα εδώ καταστήματα και σούπερ μάρκετ.
Μετά την ελαφρά μελαγχολία της εβδομάδας, το Σαββατοκύριακο ήταν απολαυστικό, πνευματικά ερεθιστικό και, αν και γευστικά ξεκίνησε φτωχά, έκλεισε με εξαιρετικό γεύμα και όλα τα κακά λησμονήθηκαν.

ΥΓ. Κάπου κόλλησα με τις φωτογραφίες, αργότερα θα ανεβάσω φωτο-άλμπουμ της Κόρδοβας.