el arte de la fuga
28.6.06
ΕΝΑ ΚΙΤΡΙΝΟ ΡΟΔΟ
Ούτε εκείνο το απόγευμα ούτε το επόμενο πέθανε ο επιφανής Τζιανμπατίστα Μαρίνο, που ομόφωνα τα στόματα της Φήμης (για να χρησιμοποιήσουμε μια εικόνα που ήταν σ’ εκείνον προσφιλής) τον ανακήρυξαν τον νέο Όμηρο και τον νέο Δάντη, αλλά το σιωπηλό και ακίνητο γεγονός που του συνέβη τότε υπήρξε πράγματι το τελευταίο της ζωής του. Πλήρης ετών και δόξας, ο άνδρας αργοπέθαινε σε ένα φαρδύ ισπανικό κρεβάτι με σκαλιστές κολόνες. Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε λίγα βήματα πιο κει ένα ήσυχο μπαλκόνι με θέα προς τη δύση και, πιο κάτω, μάρμαρα, δάφνες κι έναν κήπο που πολλαπλασιάζει τα σκαλοπάτια του σε μια ορθογώνια στέρνα. Μια γυναίκα έχει βάλει ένα κίτρινο ρόδο σ’ ένα κύπελλο· ο άνδρας μουρμουρίζει τους αναπόφευκτους στίχους που, για να είμαστε ειλικρινείς, κι αυτόν τον ίδιο έχουν αρχίσει πια να τον κουράζουν:
Πορφύρα του κήπου, στολίδι του αγρού,
Πετράδι της άνοιξης, μάτι του Απρίλη…
Τότε έγινε η αποκάλυψη. Ο Μαρίνο είδε το ρόδο, όπως μπόρεσε να το δει ο Αδάμ στον Παράδεισο, κι ένιωσε πως το ρόδο υπήρχε στην αιωνιότητά του και όχι στα δικά του λόγια, και πως μπορούμε να κατονομάζουμε ή να υπαινισσόμαστε μα δεν μπορούμε να εκφράσουμε και ότι οι ψηλοί, αλαζονικοί τόμοι που σχημάτιζαν σε μια γωνία της κάμαρας ένα χρυσαφένιο μισοσκόταδο δεν ήταν (όπως η ματαιοδοξία του ονειρεύτηκε) ένας καθρέφτης του κόσμου, μα ένα ακόμη πράγμα που προστέθηκε στον κόσμο.
Σ’ αυτήν την έκλαμψη έφτασε ο Μαρίνο την προηγουμένη του θανάτου του, κι ίσως να έφτασαν σ’ αυτήν και ο Όμηρος και ο Δάντης.
Ούτε εκείνο το απόγευμα ούτε το επόμενο πέθανε ο επιφανής Τζιανμπατίστα Μαρίνο, που ομόφωνα τα στόματα της Φήμης (για να χρησιμοποιήσουμε μια εικόνα που ήταν σ’ εκείνον προσφιλής) τον ανακήρυξαν τον νέο Όμηρο και τον νέο Δάντη, αλλά το σιωπηλό και ακίνητο γεγονός που του συνέβη τότε υπήρξε πράγματι το τελευταίο της ζωής του. Πλήρης ετών και δόξας, ο άνδρας αργοπέθαινε σε ένα φαρδύ ισπανικό κρεβάτι με σκαλιστές κολόνες. Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε λίγα βήματα πιο κει ένα ήσυχο μπαλκόνι με θέα προς τη δύση και, πιο κάτω, μάρμαρα, δάφνες κι έναν κήπο που πολλαπλασιάζει τα σκαλοπάτια του σε μια ορθογώνια στέρνα. Μια γυναίκα έχει βάλει ένα κίτρινο ρόδο σ’ ένα κύπελλο· ο άνδρας μουρμουρίζει τους αναπόφευκτους στίχους που, για να είμαστε ειλικρινείς, κι αυτόν τον ίδιο έχουν αρχίσει πια να τον κουράζουν:
Πορφύρα του κήπου, στολίδι του αγρού,
Πετράδι της άνοιξης, μάτι του Απρίλη…
Τότε έγινε η αποκάλυψη. Ο Μαρίνο είδε το ρόδο, όπως μπόρεσε να το δει ο Αδάμ στον Παράδεισο, κι ένιωσε πως το ρόδο υπήρχε στην αιωνιότητά του και όχι στα δικά του λόγια, και πως μπορούμε να κατονομάζουμε ή να υπαινισσόμαστε μα δεν μπορούμε να εκφράσουμε και ότι οι ψηλοί, αλαζονικοί τόμοι που σχημάτιζαν σε μια γωνία της κάμαρας ένα χρυσαφένιο μισοσκόταδο δεν ήταν (όπως η ματαιοδοξία του ονειρεύτηκε) ένας καθρέφτης του κόσμου, μα ένα ακόμη πράγμα που προστέθηκε στον κόσμο.
Σ’ αυτήν την έκλαμψη έφτασε ο Μαρίνο την προηγουμένη του θανάτου του, κι ίσως να έφτασαν σ’ αυτήν και ο Όμηρος και ο Δάντης.
Jorge Luis Borges, El hacedor
ΥΓ. Ένα εξαιρετικό δείγμα από την παράδοση αυτής της γλώσσας στη microficción, ένα ακόμα σχόλιο στην προηγούμενη κουβέντα περί πραγματικότητας και λογοτεχνίας. Η μετάφραση είναι το αποτέλεσμα της εργασίας μιας τάξης μετάφρασης από τα ισπανικά στα ελληνικά στην οποία δίδασκα πέρυσι το χειμώνα και όχι αυτή που κυκλοφορεί στα ελληνικά βιβλιοπωλεία, κυρίως διότι αυτήν έχω πρόχειρη εδώ στην ξενιτιά, αλλά μου αρέσει κιόλας.
posted by Rayuela at 9:04 μ.μ.
8 Comments:
Η μικρομυθπλασία λογτεχνία του 21ου αιώνα; διαφωνώ απόλυτα. καταργεί τα όρια ανάμεσα στα είδη, καθιστά τον συγγραφέα συλλέκτη και ανθολόγο του παντός και του τίποτα, αποτελεί έναν εμμονικό πρόλογο στο μυθιστόρημα που δεν γράφεται ποτέ, επικεντρώνεται στη μορφή και αναγορεύει τον εκδότη σε μέγα θεματοφύλακα του κύρους της, κοντολογίς η μικρομυθοπλασία είναι στο επίκεντρο του πιο σκληρού μοντερνισμού του 20ου αιώνα. Τα μπλογκ μικρομυθοπλασία; διαφωνώ επίσης απόλυτα. τα μπλογκ ως επί το πλείστον εντάσσουν τους συγγραφείς τους σε μικρές κυψέλες λόγου: δεν μπορείς να παρακολουθήσεις τα περισσότερα, εάν δεν λάβεις υπόψη σου τα υπόλοιπα με τα οποία συνδιαλέγονται, έχουν ένα κλειστό σύστημα αναφορών, αντλούν επιβεβαίωση μόνον εντός της κοινότητας κι αν τύχει να αναγνωριστούν και εκτός αυτής, νιώθουν συνεχώς την ανάγκη να ανατρέχουν διαρκώς στη μήτρα που τα παρήγαγε. Αυτό εννοείται για τα περισσότερα, όχι όμως για όσα έχουν ένα θέμα να διαπραγματευτούν, μονότονα μεν, αλλά για αυτό το λόγο πολύ περισσότερο ενδιαφέροντα εκτός κοινότητας. Αυτό εξάλλου καθιστά και το δικό σου απολαυστικό. Μικρομυθοπλασία όμως τα μπλογκ σε καμία περίπτωση. Δεν υπάρχει μπλογκ του ενός κειμένου. Κατά τα άλλα, μην ρωτάς το ρόδο γιατί ανθίζει.
Μείνατε με τη γλύκα πάλι
Το nonsensemadrigals.blogspot.com ειδικεύεται στη μικρομυθοπλασία κ το προτείνω ανεπιφύλακτα.
Διαφωνώ κι εγώ πάντως - κυρίως επειδή οι περισσότεροι bloggers δεν είμαστε ικανοί να γράψουμε τόσο σύντομα και περιεκτικά. Προσωπικά, θαυμάζω (κ ζηλεύω)απεριόριστα τους ελάχιστους ικανούς... Ο Plume που πρότεινα είναι πιστεύω εις εξ αυτών, τι πιστεύετε;
Αγαπητή Λουκρητία, μας έχει βάλει όλους στο παιχνίδι ο αγαπημένος σας μάγειρας και ομιλούμε στον πληθυντικό, αλλά είναι ωραίο, το κρατώ, όσο δεν γνωριζόμαστε τουλάχιστον. Χαίρομαι πάρα πολύ που σας αρέσουν αυτά που γράφω, όσο για τον Plume, έχετε δίκιο, γράφει όμορφα, όσο πιο σύντομα δε είναι τα κείμενά του, τόσο πιο έντονο είναι αυτό το αίσθημα του ξαφνιάσματος. Μου άρεσε και σας ευχαριστώ.
Χαίρομαι ιδιαίτερα! Είχα κ μια αμφιβολία όσο διάβαζα τα περί θεωρίας γιατί με τις κατηγοριοποιήσεις μπερδεύομαι λίγο αλλά το κείμενο του Μπόρχες μου θύμισε κατευθείαν τον Plume (εχμ... ναι, ίσως ιεροσυλία!)
Οφείλω στη Λουκρητία να πω πως γράφω στο μπλογκ που μοιραζόμαστε μεν, αλλά δεν είμαστε το ίδιο άτομο. Πρόσεξα πως το επισκεφθήκατε ήδη, και σας ευχαριστούμε!
Τέλος, ο πληθυντικός μια μου βγαίνει φυσικά, μια όχι. Κάποια χθεσινά μου σχόλια είναι στον ενικό, αλλά μόνο κ μόνο επειδή κάτι με συγκίνησε. Οι ιοί που μεταδίδει ο Αθήναιος είναι όντως άκρως κολλητικοί!
Ναι, το πρόσεξα αργότερα πως είστε τρεις που μοιράζεστε το μπλογκ. Πλάκα έχει διότι ο καθένας έχει το δικό του ύφος, αν και υπερισχύει η πληθωρικότητα της Λουκρητίας. Εξ ου και σας απευθύνθηκα με το δικό της όνομα.
Και ναι, ήταν ιεροσυλία, χωρίς "ίσως". Αυτά κάνουμε στην Ελλάδα, γράφει ένας άνθρωπος κάτι καλό, κι αμέσως θέλουμε να τον ανεβάσουμε στον Όλυμπο κι ακόμη ψηλότερα. Πριν από χρόνια βρέθηκα σε κοινή παρουσίαση τεσσάρων ελλήνων συγγραφέων. Έφυγα με την αίσθηση πως είχαν βγάλει καινούργιο βιβλίο ο Κάφκα, ο Προυστ, ο Τζόυς και ο Μπαλζάκ. Ευτυχώς, γρήγορα θυμήθηκα πως και οι τέσσερις ήταν ήδη νεκροί. Για κάποιους άλλους επρόκειτο λοιπόν...
Μερικά κείμενα του Plume μου άρεσαν πράγματι πολύ, αλλά αφήστε τον Μπόρχες να αναπαύεται ήσυχος στη Ζυρίχη, έχει και επέτειο είκοσι χρόνων θανάτου αυτές τις μέρες...
Για τον πληθυντικό του μάγειρα, στο τελευταίο ποστ.
Σας ασπάζομαι, όπως θα έλεγε και ο εν λόγω μάγειρας...
Το Id με δυσκολεύει λίγο ως προσφώνηση, έτσι που μιλάμε και στον πληθυντικό, ακόμη περισσότερο.
Το Id με δυσκολεύει λίγο ως προσφώνηση, έτσι που μιλάμε και στον πληθυντικό, ακόμη περισσότερο.
Δημοσίευση σχολίου
<< Home